Türkiye’de kuru yemiş deyince; ilk akla gelenler kabak çekirdeği, ayçiçeği çekirdeği, Antep fıstığı, leblebi, fındık, badem ve yer fıstığı gelir.
Saydığımız bunca çerezlerden bir gömlek daha üstün olan YER FISTIĞI nın tercih edilmesini gerektiren ciddi avantajlar barındırmaktadır.
– Yer fıstığının en önemli tercih nedeni fiyatının çok ucuz oluşu, her mevsim kolay bulunabilmesi kabuklu olarak stoklanabilmesi ve çabuk bozulmaması (bayatlamaması) kolay (çiğ, kavrulup, kaynatılıp vb.) yenebilmesi.
YER FISTIĞINI YAKINDAN TANIYALIM
– Yerfıstığı baklagiller familyasından olup, ekimi kolay, verimi yüksek, hasatı kolay, pazarda satışı kolay, hem tohum, hem yumrugil hem kabuklugillerden bir besin kaynağıdır.
– Yerfıstığının, çerez olarak kullanılan Antep fıstığı, fındık, badem, ceviz gibi kuru yemişlerden, bu denli avantajlı olmasının yanı sıra, insan sağlığına çok yararlı mineral, vitamin ve enzimleri bünyesinde barındırıyor olması, en önemli tercih nedeni olması gerekmektedir.
– Bileşeninde TRİPTOFAN maddesi bulunmakta. Triptofan mutluluk hormonu olan serotonin oluşumunu sağlamakta, bir diğer enzimlemesi de oksitosin denilen hormon sentezleyerek enerji ve yüksek yaşam arzusunu tetiklemektedir. Böylece kaygı bozukluğu ve depresyonu önlemektedir.
– Bileşeninde yüksek oranda Demir barındırmakta olup kanın yüksek oranda oksijen taşımasını sağlamaktadır.
– GLİSEMİK İNDEKSİ En düşük besin kaynağıdır. Ceviz, fındık, badem ve Antep fıstığının glisemik indeksi 15 iken, yer fıstığının glisemik indeksi 01 dir.
– GLİSEMİK İNDEKSİ= Tüm karbonhidratlar kanda, aynı hızda şekere dönüşmezler. Besinlerin kan şekerini etkileme hızına göre sınıflandırılmaya glisemik indeksi denir.
– En düşük glisemik indeksi 01-15 aralığı kan şekerini yükseltmeyen besin anlamına gelmektedir.
Glisemik indeksi en yüksek besinler 50-100 aralığındaki besinler ise kan şekerini çok hızlı yükseltirler.
– Glisemik indeksi düşük besinler yavaş sindirilir, kan şekerini yavaş yükseltirler ve daha besleyicidirler. Daha uzun süre tok tutarlar.
Düşük indeksli besinler; kötü kolesterol (LDL) seviyesini düşürürken, iyi kolesterol (HDL) seviyesini yükseltirler. Kolesterol düzeyini dengeler. Yer fıstığı glisemik indeksi çok düşük olduğundan, insan sağlığına en faydalı kuru yemiştir. Kontrollü zayıflamaya ciddi katkılar sağlar.
– Yer fıstığı bileşeninde yoğun olarak NİASiN maddesi bulunur. Niasin sinir sistemi sağlığını koruyan bir maddedir. Bileşeninde KOLİN bulunur. Bu maddeler, beyin ve organların birbirleri ile iletişimini sağlayan nörotransmitter destekleyici maddeler olup, uyku bozukluğunu düzenler.
– Yer fıstığı; B vitamini, yağ, E vitamini, fosfor, magnezyum, potasyum, sodyum, kalsiyum deposu olup, özellikle mide ve kolon kanserini önleyici özellik taşır.
– Yer fıstığındaki polifenolik asitler sinir sağlığını koruyarak, Alzheimer hastalığından korur.
– Portein ve amino asitler sayesinde, sağlıklı kalmamızı, sağlıklı gelişmeyi ve yaşlanmayı önlerler.
– Bileşeninde RİBOFLAVİN, TİYAMİN bulunur.
Yer fıstığındaki yağ oranı yüksek olmasına rağmen, tekil doymamış yağı vardır.
– 100 gr. Yer fıstığında = Doymuş yağ =6.28 gr.
Doymamış yağ =24.43 gr.
Çoklu doymamış yap =15.56 gr.
Omega-6 yağ =15.60 gr.
– Bileşeninde; BAKIR, KALSİYUM, DEMİR, BİOTİN, SELENYUM ve ÇİNKO bulunur. Kemik sağlığı, cilt sağlığı bakımından çok faydalı bir besin kaynağıdır.
– GENİSTAİN, GLİGOMERİK PROSİYANİDİN maddeleri iyi bir antrosidandır.
– Bileşeninde İYOT bulunur. İyot tirodin yapı taşını oluşturur ve tiroit bezinin sağlıklı çalışmasını sağlar.
– GLİSARİN-ALLANİN ve GLUTAMİK-ASİT, güçlü amino asitlerdir.
– GLİGOMER PROSİYANİDİN kalp sağlığını koruyan ve kalp krizini önleyen bir maddedir.
– YER FISTIĞININ DİĞER KURU YEMİŞLERDEN en önemli ayrıcalığı, hatta diğer yiyeceklerden önemli farkı “Bileşeninde yoğun olarak RESVERATROL maddesini” barındırıyor olmasıdır.
– Bazı gıdaların resveratrol oranları (PPM)
– Taze yer fıstığı =0.18 PPM
– Haşlanmış yer fıstığı =7.12 PPM
– Kavrulmuş yer fıstığı =0.20 PPM
– Yer fıstığı yağı =0.50 PPM
– Kurutulmuş kabuklu =1.18 PPM
– Yer fıstığı
– Siyah üzüm =1.50 PPM
– Kırmızı üzüm =2.00 PPM
– Kırmızı şarap =3.00 PPM
– Roze şarap =1.20 PPM
– Görüldüğü gibi kabukları ile haşlanmış yer fıstığı çerezinde çok yüksek oranda (7.12 ppm) RESVERATROL bulunmaktadır.
RESVERATROL= Başta yer fıstığı, kırmızı üzüm kabuğunda ve ananasta yüksek oranda bulunan (doğal polifenol) fitoaleksin, güçlü antioksidandır. Fitoaleksinler (resveratroller) bitkiler de UV ışını, hasar ve infeksiyonlara karşı gelişen ikincil bir (sekonder) yapılardır.
– Bitkilerdeki özellikle, yer fıstığı ve kırmızı üzümdeki resveratrol maddeler başta kanser (pankreas) olmak üzere birçok hastalıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır;
Çin ve Japonya’da “KOJO-KON” adıyla bilinen geleneksel bir ilaç olan alerji, cilt hastalıkları, hipertansiyon, damar tıkanıklığı, tahribatları ve özellikle pankreas kanserinde iyileştirici ilaç olarak kullanılmaktadır. Karaciğer yağlanmasında koruyucu ilaç olarak kullanılmaktadır. Obezite önleyici olarak kullanılmaktadır.
RESVERATROL HAKKINDA BİLİMSEL ARAŞTIRMA NOTLARI
Bitkilerin büyüme ve gelişme aşamasında hastalıklara ve UV ışınlara karşı bitkiyi korumak amacıyla, bitki tarından üretilen fitoaleksin denilen fenolik bileşiklere resveratrol denir.
Çin ve Japonların bitki resveratrollerinden elde ettikleri “KOJO-KON” adlı geleneksel ilaç; alerji, cilt hastalıkları, hipertansiyon, pankreas ve diğer kanser hastalıklarında ve Alzheimer hastalıklarının tedavisinde kullanmaktadırlar. Resveratrol damar tıkanıklığında, karaciğer yağlanmasında, ağrı kesici olarak da kullanılmaktadır.
Bitkiler UV ışınlara maruz kaldığında, ışık ısıya, oksijen ve karbondioksite maruz kaldığında, kendini korumak amacıyla resveratrol sentezlemektedir. Sekonder (ikincil) madde sentezlerler.
Resveratrol sentezleyen önemli bitkiler; kırmızı üzüm kabuğu, ahududu, karadut, kırmızı erik, yer fıstığı, fındık, yaban mersini, kızılcık kabuklarında resveratrol barındırırlar.
İnsanın beslenme yoluyla alabileceği resveratrol maddesi; siyah üzüm, karadut, yer fıstığı ve asma yaprağıdır. Bu ürünlerden elde edilen pekmez, şarap ve pestiller de aynı etkiyi göstermektedir.
-Yer fıstığı kabuğuyla haşlanırsa =7.12 ppm.
Siyah üzüm kabuğunda =1.50 ppm.
Kırmızı üzüm suyu =2.00 ppm.
Kırmızı şarap =3.00 ppm.
-Resveratrol ısıya dayanıklı olup, ağız yoluyla alındığında hemen sindirilerek kana karışmaktadır. Yapılan bir araştırmada ağız yoluyla resveratrol verilen insanların kanında 30 dakika sonra yüksek seviyede resveratrol tespit edilmiştir.
-50 adet siyah üzüm veya 25 adet haşlanmış yer fıstığı yiyen biriyle başka bir gün bir kadeh kırmızı şarap içenin kanında aynı oranda resveratrol tespit edilmiştir.
-Resveratrol içerikli yiyecek ve içecek verilen insanlarda; kalp krizi önleyici özellik kazandığı, karaciğer yağlanmasını önlediği, kolesterol ve trigliserit sentezini düzenlediği tespit edilmiştir. Vücutta tümör başlangıcını engellediği, serbest radikalleri baskıladığı, kan oluşumunu hızlandırdığı tespit edilmiştir.
-Resveratrol maddesinin, kemik kanseri, prostat kanseri, akciğer kanseri, kolon kanseri, meme kanseri, mide kanseri, pankreas kanseri, rahim ve yumurtalık kanserini önlediği tespit edilmiştir.
-Resveratrolün yapılan laboratuvar çalışmalarında; HIV virüsüne karşı çok etkili olduğu tespit edilmiştir.
Herpes simpleks virüsüne karşı da çok etkili olduğu belirlenmiştir. İnfluenza virüsüne de karşı etkisi ispatlanmıştır. Resveratrolun bir nevi virüslerin vücuda yerleşmesini önleyen bir madde olduğu ispatlanmıştır.
Recep EKİNCİ – 11 Mayıs 2021
