CHP Hatay Milletvekili ve PM Üyesi Av. Mevlüt Dudu, narenciyenin ağırlaşan sorunları nedeniyle kapsamlı bir araştırma önergesi hazırladı. Milletvekili Dudu, “Türkiye’de toplam 4 milyon tona yakın üretimi, 942 milyon dolarlık ihracatı ile özellikle Ege ve Akdeniz bölgesinde doğrudan ya da dolaylı olarak 5 milyon insanın geçimini sağladığı narenciye sektöründe, tıpkı domates üretimi gibi ciddi sıkıntılar ortaya çıkmaktadır” dedi. Dudu ayrıca, “Limon üretiminin yüzde 81’inin, greyfurt üretiminin yüzde 95.6’sının, portakal üretiminin yüzde 53’ünün ve mandalina üretiminin yüzde 72.2’sinin Mersin, Adana ve Hatay bölgelerinde üretildiği sektörde, üretici üretiminin karşılığını alamaz hale gelmiştir. Narenciyede yaşanan fiyat problemi ve arz-talep dengesizliği üreticiyi sıkıntıya sokarak, emeğinin karşılığını alamaz hale getirmiştir. Elektrik, mazot ve gübre fiyatlarında son 15 yılda yaşanan yüzde 200-300’e varan fahiş artışlara karşın ürün fiyatlarının aynı kalması üreticiyi geçim sıkıntısı ile karşı karşıya bırakmıştır. Dalında çürümeye bırakılan narenciye, çiftçilerimizi ödeyemedikleri krediler ve borçlara mahkum etmiştir” dedi.
‘ÇİFTÇİ BORÇLARA MAHKUM OLDU’
Milletvekili Dudu, “Limon üretici tarafından dalında 1 lira 20 kuruşa satılırken, büyük illerdeki marketlerde satış fiyatı kimi zaman 7 liraya fırlamaktadır. Aynı şekilde portakalın kilosu 40-60 kuruştan tüccara satılırken, marketteki satış fiyatı 2-2.5 liraya kadar çıkmaktadır. Narenciyenin dalındaki fiyatı ile tüketiciye ulaşan fiyatı arasındaki makas çok büyüktür. Üretici değil, tüccar kar elde etmektedir. Üretici, ürettiği ürünle girdi alamaz duruma geldiği zaman çiftçiliği bırakmak zorunda kalmaktadır. Son dönemde Türkiye’nin birçok tarım ürününü yurtdışından ithal eder hale gelmesi, yaşanan tabloyu özetlemektedir. TÜİK Ekim 2016 Raporu’na göre tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) turunçgillerde Ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 35.06 oranında azalmıştır. Mazotta katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi nedeniyle çiftçilerimiz dünyanın en pahalı mazotunu kullanmaktadır. 2002 yılında litresi 1.09 lira olan mazot, 2011 yılında litresi 3.57 liraya, 2012 yılında litresi 3.84 liraya, 2013 yılında litresi 4.26 liraya, 2014 yılında litresi 4.36 liraya fırlamıştır. Mazotun litresi 2015 yılında 3.86’da kalmıştır. Özetle mazot fiyatlarındaki değişim 2002-2016 yılı arasında yüzde 219 gibi yüksek oranda seyretmiştir. Narenciye sektöründe; gübre, ilaç, sulama, mazot gibi temel girdilerdeki artış, narenciye ürün fiyatındaki artış ile paralellik göstermemektedir. Hükümetin bu alanlara destekleme yapması ve sağlıklı-ucuz fidan temin etmesi gerekmektedir. Verim kaybı ve pazarlama şansının düşmesine neden olan hastalık ve zararlılar ile mücadele için kamu hizmetlerinin de yetersiz kaldığı görülmektir. Üreticilere kredi ve finansman desteği sağlanması, üretim risklerine karşı üreticiyi koruyan sigorta sistemine geçilmesi zorunludur. İklim değişiklikleri ve belirsizliklere karşı uygulanan mevcut Tarım Sigortaları Havuzu primleri çok yüksektir. Narenciye sektöründe dış pazarda rekabet gücünü arttıracak önlemlerin alınması, nitelikli ziraat mühendisi ve ziraat teknikerleri sayısının arttırılması, ihracat ödemelerinin peşinen yapılması, ihracat yapılan ülkelerin çeşitlendirilmesi, üretimden pazarlamaya kadar tüm aşamalarda eğitime ağırlık verilmesi ve çözüm yollarının kapsamlı olarak araştırılması gerekmektedir” dedi.